Afgelopen weekend werd Mariahoeve opgeschrikt door een grote explosie. Allereerst wensen wij iedereen veel sterkte die direct of indirect bij deze ramp betrokken is! Dat geldt voor alle kinderen en ouders. Maar natuurlijk ook voor de collega’s die in de wijk werken, wonen en/of er familie, vrienden of kennissen hebben.

Wij bieden in Mariahoeve opvang bij Dak Ametist, Dak Gradaland en Dak Vlaam. Vanzelfsprekend hebben we extra aandacht voor de kinderen, hun ouders, onze collega’s en de gebeurtenissen in de wijk.

Informatie en tips voor ouders bij ingrijpende gebeurtenissen

Een ingrijpende gebeurtenis kan diepe indruk maken. Je kan hierbij denken aan oorlog, geweld of een ramp. Aangrijpende beelden beheersen vaak het nieuws (ook het Jeugdjournaal) en berichten op social media komen hard binnen. Niet alleen bij volwassenen maar ook bij kinderen. Het is normaal dat ze hierover vragen hebben of zelfs een beetje bang zijn.

Allereerst willen we benadrukken dat het voor kinderen altijd, maar zeker in tijden van angst en onzekerheid, belangrijk is om zich ergens veilig te voelen. Vaak vinden kinderen veiligheid bij ouders. Dit lukt echter niet altijd. Het is dan goed als een kind een andere volwassene heeft waarbij het zich veilig voelt en tot rust kan komen, bijvoorbeeld bij een pedagogisch medewerker op de kinderopvang, een juf of meester op school, of een familielid.

Hieronder geven we informatie over de ontwikkeling van kinderen ten aanzien van ingrijpende gebeurtenissen en delen we tips over of en hoe hierover met kinderen gesproken kan worden.

De cognitieve ontwikkeling; fantasie of werkelijkheid?

Wat een kind al begrijpt van een ingrijpende gebeurtenis, hangt af van zijn leeftijd en ontwikkeling.

Kinderen tot 4 jaar begrijpen nog niet wat echt is en wat niet. Ze zijn cognitief en emotioneel nog niet genoeg ontwikkeld om het nieuws te begrijpen. Daarom kun je ze er het beste van afschermen. Dat betekent ook dat je bij voorkeur niet over het onderwerp praat waar jonge kinderen bij aanwezig zijn. Jonge kinderen begrijpen dan misschien de woorden niet maar zijn wel degelijk gevoelig voor de emoties die dit met zich mee brengt.

Kinderen tot een jaar of 7 nemen nog veel dingen voor waar aan. Zij kunnen nog niet goed onderscheid maken tussen werkelijkheid en fantasie. Dat noemen we ook wel het magische denken: alles is mogelijk in deze periode. Kinderen betrekken gebeurtenissen op deze leeftijd nog vaak op zichzelf. Niet zo gek dus dat kinderen bang worden en/of nachtmerries krijgen van de beelden die ze onder ogen krijgen.

Kinderen vanaf 7 jaar begrijpen al iets meer. Je kunt hen vaak ook niet zo goed meer afschermen van de media. Omdat bij sommige kinderen van deze leeftijd de magische denkperiode al voorbij is, zijn hun angsten ook meer gericht op hun eigen omgeving. Maar ook nu kan een kind bang worden van verhalen over wat er is gebeurd die het bijvoorbeeld op school of in het nieuws hoort.

Kinderen vanaf 9 jaar hebben een ruimere blik op de wereld. En ze hebben al meer mogelijkheid om mee te kunnen voelen met anderen (empathie). Door school en de omgeving krijgen ze ook veel meer van het nieuws mee waardoor afschermen niet meer mogelijk is. Als je merkt dat het onderwerp je kind bezighoudt, helpt het om in gesprek te gaan of iets te doen dat met het nieuws te maken heeft.

Wat kun jij doen?

Veiligheid bieden
Na een ingrijpende gebeurtenis heeft een kind vooral een gevoel van veiligheid nodig. Ouders kunnen die veiligheid in de meeste gevallen bieden. Als dat niet zo is, bijvoorbeeld omdat ouders zelf ook slachtoffer zijn, is het goed als het kind andere volwassenen om zich heen heeft bij wie het zich veilig bij voelt, zoals een juf of meester op school, een pedagogisch medewerker van de kinderopvang of een familielid.

Het is belangrijk dat je als ouder open staat voor de signalen die je kind geeft over hoe het gaat na de ingrijpende gebeurtenis. De hierna genoemde tips kunnen je hierbij helpen.

Structuur in het dagelijks leven
Kinderen hebben baat bij structuur. Dit biedt ze veiligheid in een periode waar veel onzekerheid bij komt kijken. Probeer daarom zo snel mogelijk het normale ritme weer op te pakken; naar bed op de gebruikelijke tijd en gewoon weer naar school, de BSO of naar de sportclub.

Laten spelen
Spelen is de taal van kinderen. Het is een manier om te verwerken wat ze meemaken. Het is prima als je kind uit zichzelf naspeelt wat er is gebeurd, erover tekent of knutselt. Dit geeft je inzicht in hoe je kind ermee bezig is.

Maak plezier
Soms maken kinderen zich zorgen dat plezier maken niet meer mag. Laat je kind merken dat het oké is om te lachen en te spelen. Help kinderen door ook leuke activiteiten met hen te doen.

Ruimte voor ander gedrag
Als je kind zich anders gedraagt en boos of verdrietig is, probeer daar dan ruimte voor te bieden. Natuurlijk mag je wel grenzen stellen.

Zelf een inschatting maken
Als ouder kun je het beste inschatten of het nodig is om professionele hulp in te schakelen. Bespreek dit met je huisarts.

Mensen inlichten
Het is belangrijk dat de mensen in de naaste omgeving waar kinderen regelmatig zijn zoals bijvoorbeeld de leerkracht, pedagogisch professionals van de dag-/ naschoolse opvang en de trainer van de sportclub, op de hoogte zijn van wat er is gebeurd.

In gesprek met je kind

Kijk goed naar je kind en bedenk wat het nodig heeft. Wil het graag praten of juist niet? Wil het gerustgesteld worden of de situatie beter begrijpen?

Als je merkt dat het onderwerp je kind erg bezighoudt, het gedraagt zich bijvoorbeeld ineens anders of je vangt iets op van je kind in gesprek met een ander kind, ga er dan samen over in gesprek. Kinderen kunnen een levendige fantasie bezitten waar ze angstig en bang door kunnen worden. Door kalme bewoordingen en uitleg kun je mogelijk angst en zorgen voorkomen en weet je kind beter wat er speelt.

Vraag wat je kind weet of waar het bang voor is. Het is belangrijk om de informatie die je geeft af te stemmen op de behoefte van je kind. Vertel je kind dat het jou alles mag vragen, maar dat jij ook niet altijd antwoord hebt. Als je antwoord kunt geven, wees dan ook zo eerlijk mogelijk zonder te veel in detail te treden. Nuanceer en relativeer waar mogelijk. Speel in op wat je kind van je vraagt en vertel steeds een stukje meer, afhankelijk van wat een kind vraagt en aankan.

Naast praten is (creatief) spelen een mogelijkheid om je te uiten/verwerken. Denk bijvoorbeeld aan het maken van een tekening of het schrijven van een brief. Het is niet raar als je wat er op dat moment speelt in de wereld terugziet in het spel van je kind. Ga dit niet direct verbieden maar zie het als signaal dat het je kind bezighoudt.

Geef context, maar zorg altijd dat er een geruststelling is aan het eind van het gesprek.

Kijk samen met je kind het Jeugdjournaal. In het Jeugdjournaal wordt het nieuws op kinderniveau aangeboden. Samen kijken is wenselijk zodat je in de gaten kan houden hoe je kind erop reageert en je kunt meteen vragen ontvangen. Zorg er voor of ga na, dat je kind geen verkeerde conclusies gaat trekken uit de informatie die het opvangt.

Ieder kind is anders. Als een kind snel angstig is, leg het dan uit dat het beter is om niet naar het nieuws te kijken. Geef dit bijvoorbeeld ook door aan de pedagogisch medewerker van de opvang en/of de leerkracht van school en leg aan vriendjes en vriendinnetjes uit dat je kind liever over iets anders wil praten. Er zijn ook kinderen die oorlog of geweld juist heel interessant vinden. Voor hen lijkt het spannend en stoer. Dan kun je in een gesprek met je kind uitleggen wat deze ingrijpende gebeurtenis precies betekent.

Wees je bewust van je eigen gevoel. Een kind voelt het haarfijn aan als er iets mis is. Als jij emotioneel, verdrietig, bang of boos bent, voelt je kind dat ook. Probeer je eigen emoties de ruimte te geven in contact met een andere volwassene en concentreer je op de vragen van je kind als jullie in gesprek gaan. Heeft je kind iets gezien in de media? Stel dan ook vragen om erachter te komen wat de beelden in zijn hoofd doen. Hoe komt het binnen, wat voelt je kind erbij?

Even bijkomen
Voer dit soort beladen gesprekken het liefst niet vlak voor bedtijd.
Het is fijn als je kind na zo’n gesprek zijn emoties weer even los kan laten. Ga bijvoorbeeld even lekker naar buiten of doe een beweegspelletje. Dat helpt!

Meer hulp nodig?
Misschien heb je zelf of als gezin wel ervaring met oorlog, geweld of een ramp. Dan is het extra belangrijk om te kijken naar wat je nodig hebt om hier mee om te gaan. Voor eventuele verdere hulp is de huisarts een goede eerste contactpersoon.

Voor meer informatie verwijzen we je naar de website van Slachtofferhulp. Deze website is ook als bron gebruikt voor een deel van deze Dak update.

Lichtpuntjes van Mariahoeve

Een paar weken geleden is er door een aantal van onze locaties een Dak-kerstpakkettenactie opgezet. Op verschillende Dak-locaties en het servicebureau wordt een actie georganiseerd om kerstpakketten samen te stellen. Kinderen helpen met het versieren van de dozen en ouders en collega’s kunnen bijdragen door producten te doneren.

Stichting Lichtpuntjes van Mariahoeve, aan wie we oorspronkelijk al de Dak-kerstpakketten zouden doneren, is een inzamelingsactie gestart voor de slachtoffers en nabestaanden van de explosie. Daarom worden alle Dak-kerstpakketten nu gedoneerd aan de getroffen gezinnen in Mariahoeve.